چرا نمی تواند آرام باشد؟ چرا نمی تواند تمرکز داشته باشد؟ چرا مدام وسط حرف دیگران می پرد؟ چرا این قدر حرف می زند؟ این ها نگرانی های والدینی است که کودکان کم توجه دارند.

نقص توجه وضعیتی است که عمیقاً بر روی توانایی یک فرد برای موفقیت در خانه، مدرسه، کار و روابط اجتماعی تأثیر می گذارد. گرچه تشخیص به عهده پزشک است اما افزایش آگاهی والدین در کنترل و درمان بسیار موثر است. چرا که نحوه رفتار والدین می تواند در تقویت یا تضعیف رفتارهای کودکانِ کم توجه موثر باشد.

خانواده باید یاد بگیرد از روش های رفتاری استفاده کند و مستقیماً در کمک کردن به کودک برای کاهش یا حذف مشکلات رفتاری درگیر شود.از مهم ترین کارهای مفیدی که می تواند در بهبود عملکرد کودکان مبتلا به نقص توجه تأثیر داشته باشد ، آموزش مدیریت رفتار است. والدین باید با صبر و شکیبایی و بهره گیری از روش های علمیِ درمان با کودکان خود رفتار کنند.

 کمبود توجه را با علائم زیر می توان تشخیص داد:
1. عدم توجه کافی به جزئیات، بی دقتی و اشتباهات زیاد

2. مشکل در تداوم توجه برای انجام دادن تکالیف و بازی ها

3. مشکل در گوش کردن هنگامی که با آن ها صحبت می شود

4. مشکل در دنبال کردن و اتمام تکالیف

5. نامنظم بودن

6. گم کردن و جا گذاشتن وسائل

7. حواس پرتی

8. فراموشکاری

9. اجتناب از فعالیت هایی که نیاز به تداوم توجه دارند.

 راهکارهای زیر می تواند به والدین در کنترل و درمان کمبود توجه کمک کند:
- برای کودک خود به عنوان یک انسان ارزش قائل باشید و به نظرات و احساساتش احترام بگذارید . باور کنید این یکی از مهم ترین نیازهایی است که کودکان به آن نیاز دارند و در افزایش عزت نفس آن ها اهمیت فراوان دارد.

- والدین باید بدانند که فرزندانشان از رفتار آن ها الگو می گیرند. این الگو گیری در زندگی آن ها نقش اساسی دارد. مثلا اگر دائم از کار خود گله کنید و یا با عجله به سرکار خود بروید ، فرزندان این رفتارها را از شما خواهند آموخت. آن ها ممکن است بر اساس همین سرمشق گیری بدون صرف غذا به مدرسه بروند.

- برخوردهای همراه با مشکلات و اشتباهات والدین با همدیگر می تواند در رفتار کودک اثر مثبت یا منفی بگذارد. مثلا اگر اشتباهی را مرتکب شدید ، می توانید بگویید : فهمیدم که اشتباه کردم حالا اگر دوباره تلاش کنم می توانم آن کار را درست انجام دهم یا آن مسئله را درست حل کنم . مطمئن باشید کودکان این درس ها را از شما خواهند آموخت.

- کودکان حتما صبحانه بخورند . باید از میزان قند وشکر و مواد رنگی وچای زیاد ، کاکائو، شکلات و تنقلات بکاهید زیرا باعث تحریک پذیری کودک می شوند.

- هر گاه کودک در خانه کار خوبی انجام داد به او بازخورد مثبت دهید. جوایز قابل لمس مانند یک کتاب داستان و جوایز رفتاری مانند در آغوش گرفتن و بوسیدنِ کودک برای رفتارهای مناسب کودک در نظر بگیرید. و در صورت انجام رفتار نامناسب از یک سری فعالیت های مورد علاقه محروم شود، مثلا اگر علاقه زیادی به کامپیوتر دارد او را در آن روز از استفاده از کامپیوتر محروم کنید. به هیچ وجه او را کتک نزنید زیرا رفتارهای انتقام جویانه از او سر خواهد زد. با او مودبانه و با محبت صحبت کنید.

- یک برنامه مناسب تنظیم کنید و کودک را ملزم به پیروی از آن برنامه کنید. صبح ها سر ساعت معینی از خواب بیدار شود، صبحانه بخورد و سر ساعت معینی بخوابد. خواب شبانگاهی این کودکان موضوع مهمی است.

- به طور ناهماهنگ و متناقض با رفتارهای نامناسب کودک برخورد نکنید. مثلا یک رفتار مناسب او را نباید یک بار تنبیه کنید و بار دیگر به آن کاری نداشته باشید.

- در فرزند خود ایجاد توانایی کنید و در مورد استعدادهایش با او صحبت کنید و او را در به کار گیری توانایی و استعداد هایش ترغیب کنید.

-  به قولی که به او داده اید پایبند باشید چون باعث می شود به شما اطمینان کند و با شما راحت تر کنار بیاید. مثلا اگر قول دادید بعد از تمیز کردن اتاقش او را به پارک ببرید سر قولتان باشید و به تاخیر نیندازید.

- قبل از پرسیدن سوال و تکرار مطالب برای کودک، توجه اش را به خود جلب کنید. کاملا واضح و روشن با او صحبت کنید. به جای صحبت های طولانی و خواسته های دراز مدت خود سعی کنید دستورالعمل های کوتاه ، ساده و شفاف به کودک بدهید.

- پرهیز از محرک های پر تنش مانند تلویزیون، بازی های کامپیوتری و ...این گونه وسایل را از دسترس کودک دور نگه دارید ، به خصوص زمانی که در حال انجام تکالیف مدرسه است.

- موقعیت هایی را فراهم کنید تا او از حقوق خودش دفاع کند چون شما همیشه کنار او نیستید.

- لبخند را به چهره فرزندتان هدیه دهید، با او شوخی کنید ، با او بازی کنید و در بازی باعث خنده او شوید.

- کودکتان آیینه شماست . هر رفتاری را که انجام می دهید تکرار می کند. پس اگر می خواهید صدایش را بلند نکند خودتان در عمل صدایتان را در حد معقولی نگه دارید.

- برای تقویت حافظه دیداری کودک می توانید از کارت های دید آموز استفاده کنید. نحوه کار به این صورت است که ابتدا دو تصویر را به مدت 15 ثانیه به کودک نشان دهید و سپس آن ها را مخفی کنید و از کودک بخواهید آن تصاویر را نام ببرد. در مرحله دوم ، مرحله اول را تکرار کنید اما این بار به جای دو تصویر ، سه تصویر با همان زمان به کودک نشان دهید و مخفی کنید و بخواهید تصاویر را نام ببرد. و تا مرحله هفتم در همان 15 ثانیه یک تصویر اضافه کنید. این تمرین را حداقل به مدت 15 روز انجام دهید تا حافظه کودک و تمرکز او تقویت شود.

-  یک تصویر شلوغ به مدت 15 ثانیه به کودک نشان دهید و بعد آن را از کودک بگیرید و از او بخواهید آن چه دیده را نام ببرد.معمولا کودکان دارای نقص توجه- بیش فعالی نمی توانند تمام تصاویر دیده شده را نام ببرند. بنابراین دوباره همان تصاویر را به کودک بدهید و از او بخواهید به مدت 15 ثانیه روی آن تمرکز کند. و بعد تصویر را بگیرید و از او بخواهید آن چه را دیده نام ببرد. احتمالا به خاطر توجه بهتر جزئیات بیشتری را به شما می گوید. این تمرین را چند بار انجام دهید تا توجه و تمرکز کودک تقویت شود.

 منابع: کتاب" نقص توجه بیش فعالی"